Soms kunt u als zelfstandig ondernemer bijstand aanvragen. Bijvoorbeeld als u een bedrijf wilt starten of als uw bedrijf financiële problemen heeft. U kunt u dan een beroep doen op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz(externe link)).

Met een Bbz-uitkering kunt u de kosten van uw levensonderhoud blijven betalen. U kunt ook een lening krijgen voor investeringen in uw bedrijf.

Hoe werkt het?

Beoordelingscriteria

Eerst wordt gekeken of u Nederlander bent of rechtmatig in Nederland verblijft. Daarna wordt beoordeeld tot welke groep zelfstandigen u behoort. Vervolgens wordt uw aanvraag getoetst aan de voorwaarden die aan uw groep zijn gekoppeld. Het gaat om de volgende groepen.

De beginnende zelfstandige

  • U bent een beginnende zelfstandige als u vanuit een (dreigende) werkloosheidssituatie een eigen onderneming wilt starten en tussen de 18 en 65 jaar bent.
  • Het starten van een eigen bedrijf brengt kosten met zich mee. Voor de extra kosten die u in het eerste jaar maakt, kunt u van de gemeente onder voorwaarden een renteloze lening krijgen. Aan de hoogte hiervan is een maximum verbonden. Zodra uw bedrijf daadwerkelijk van start gaat, wordt de lening een rentedragende lening. In dit voorbereidingsjaar stelt u een ondernemingsplan op.
  • Als u uw onderneming daadwerkelijk gaat starten en u niet beschikt over voldoende middelen hiervoor, kunt u bijstand aanvragen. Bijstand kan worden verleend in de vorm van een periodieke uitkering ter voorziening in de kosten van levensonderhoud en/of als lening ter voorziening in bedrijfskapitaal voor investering in de benodigde materialen.
  • Wellicht is in de startfase begeleiding nodig van een externe deskundige. De gemeente kan u een financiële bijdrage geven voor de kosten van deze begeleiding.
  • De periodieke uitkering voor de kosten van levensonderhoud zal in eerste instantie worden toegekend voor een periode van 6 maanden. In bijzondere gevallen kan de periodieke uitkering worden verlengd tot maximaal 36 maanden. De hoogte van de periodieke uitkering op grond van de Bbz is afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden.
  • De lening ter voorziening in bedrijfskapitaal kan worden verstrekt als geldlening of als borgstelling voor een krediet van een bank. Aan de hoogte hiervan is een maximum verbonden. Deze bijstand zal in eerste instantie als een krediet worden verstrekt. Op basis van de jaarcijfers - het daadwerkelijk behaalde bedrijfsresultaat - wordt achteraf vastgesteld welk deel u met rente moet terugbetalen en welk deel als renteloze lening wordt verstrekt. Als voorwaarde wordt gesteld dat uw bedrijf levensvatbaar wordt geacht. Dat wil zeggen dat u met het bedrijfsresultaat in alle kosten van uw levensonderhoud kunt voorzien.

De gevestigde zelfstandige

  • U bent een gevestigde zelfstandige als u een afzienbare tijd werkt als zelfstandige ondernemer, afhankelijk bent van de inkomsten uit uw bedrijf of zelfstandig beroep en tussen de 18 en 65 jaar bent.
  • De bijstand kan worden verstrekt als periodieke uitkering ter voorziening in de kosten van levensonderhoud of als lening of borgstelling ter voorziening in het bedrijfskapitaal.
  • De periodieke uitkering ter voorziening in de kosten van levensonderhoud kan worden verstrekt gedurende 12 maanden. In bijzondere gevallen kan deze periodieke uitkering worden verlengd met nog eens 24 maanden indien de oorzaak van de behoefte ligt aan externe omstandigheden van tijdelijke aard. De hoogte van de uitkering op grond van de Bbz is afhankelijk van uw persoonlijke omstandigheden.
  • De lening ter voorziening in bedrijfskapitaal kan worden verstrekt als lening of borgstelling. Aan de hoogte hiervan is een maximum verbonden.  Deze bijstand zal in eerste instantie als een krediet worden verstrekt. Op basis van de jaarcijfers -het daadwerkelijk behaalde bedrijfsresultaat- wordt achteraf vastgesteld welk deel u met rente moet terugbetalen en welk deel als bijstand om niet wordt verstrekt.
  • Bijstand om niet is alleen mogelijk als het eigen vermogen niet meer is dan een vastgesteld maximum. Vermogen staat een Bbz-uitkering in principe niet in de weg. Als het vermogen een bepaalde grens overgaat, verstrekt de sociale dienst de bijstand op grond van het Bbz als een lening. Vermogen dat verbonden is aan het bedrijf wordt buiten beschouwing gelaten.

U of uw bedrijf dient te voldoen aan:

  • alle wettelijke eisen voor de uitoefening daarvan;
  • het urencriterium voor toepassing van de zelfstandigenaftrek zoals omschreven in de Wet op de inkomstenbelasting;
  • het hebben van volledige zeggenschap en het dragen van de financiële risico's als u alleen het bedrijf of zelfstandig beroep uitoefent, of deze deelt met anderen als de ondernemer het bedrijf of zelfstandig beroep samen uitoefent;
  • de voorwaarde dat het bedrijf of zelfstandig beroep levensvatbaar moet zijn. Dit wil zeggen dat u met het bedrijfsresultaat in alle kosten van levensonderhoud kunt voorzien.

De oudere zelfstandige

  • Oudere zelfstandige bent u als u tussen de 55 en 65 jaar bent en in een aaneengesloten periode van 10 jaar voorafgaande aan de aanvraag het bedrijf of het zelfstandig beroep uitoefent.
  • Bijstand wordt verleend als het inkomen uit het bedrijf of zelfstandig beroep ontoereikend is om in de kosten van levensonderhoud te voorzien.
  • De bijstand kan worden verstrekt in de vorm van een periodieke uitkering ter voorziening in de kosten van levensonderhoud tot u de 65-jarige leeftijd bereikt. Hierbij geldt een minimum te realiseren bedrijfsresultaat.
  • Indien het vermogen boven een vastgesteld maximum ligt worden zowel de periodieke uitkering als het krediet verstrekt als renteloze lening.
  • De hoogte van deze periodieke uitkering op grond van de Bbz is afhankelijk van het feit of u alleenstaand, alleenstaande ouder of gehuwd bent en van de persoonlijke omstandigheden.
  • De te verlenen periodieke bijstand zal in eerste instantie als een krediet worden verstrekt. Op basis van de jaarcijfers (het daadwerkelijk behaalde bedrijfsresultaat) zal achteraf worden vastgesteld welk deel moet worden terugbetaald en welk deel als bijstand om niet wordt verstrekt.

De stoppende zelfstandige

  • De stoppende zelfstandige is de ondernemer tussen de 18 en 65 jaar.
  • Deze ondernemer moet overgaan tot het beëindigen van het bedrijf of zelfstandig beroep omdat het bedrijf of zelfstandig beroep niet langer levensvatbaar is. Omdat er vaak enige tijd nodig is om het bedrijf of zelfstandig beroep te beëindigen kan de beëindigende zelfstandige tot de datum waarop het bedrijf wordt beëindigd aanvullende periodieke bijstand ontvangen ter voorziening in de kosten van levensonderhoud. De voorwaarde is dat het bedrijf binnen 12 maanden wordt beëindigd.
  • Deze periode kan in bijzondere omstandigheden worden verlengd met nog eens 12 maanden. Hiervoor dienen tijdig en vooraf afspraken te worden gemaakt.

Wat moet ik doen?

Waar kunt u terecht?

Voor het aanvragen van financiële ondersteuning kunt u terecht bij de gemeente waar u uw hoofdverblijf heeft. Dit geldt niet voor ondernemers in de binnenvaart. Als u een ondernemer in de binnenvaart bent, kunt u terecht bij de centrumgemeente waar u op het moment van aanvraag verblijft (deze zijn: Groningen, Amsterdam, Zwolle, Nijmegen, Nieuwegein, Rotterdam, Terneuzen, Geertruidenberg en Maasgouw).

Hoe gaat de procedure?

  • U kunt de aanvraag om financiële ondersteuning op grond van het Bbz zowel schriftelijk als mondeling indienen. Nadat u zich heeft gemeld voor informatie of een aanvraag bij het UWV WERKbedrijf kunt u een afspraak maken voor een oriënterend gesprek.
  • Tijdens het oriënterende gesprek hoort u welke mogelijkheden het Bbz heeft voor uw specifieke situatie.
  • Indien het gesprek leidt tot een aanvraag krijgt u de aanvraag- en inlichtingenformulieren mee inclusief een checklist voor de benodigde informatie.
  • Na het inleveren van de benodigde gegevens volgt een onderzoek.
  • Aan de hand van de door u ingeleverde aanvraag- c.q. inlichtingenformulieren en bewijsstukken wordt beoordeeld of u recht heeft op financiële ondersteuning op grond van het Bbz. Deze beoordeling wordt gemaakt op basis van de volgende afwegingen:
    • Behoort u tot de rechthebbenden?
    • Zijn er voorliggende voorzieningen zoals eigen middelen (inkomen of vermogen) of kunt u bij een andere instantie terecht?
    • Bij starters, toetsing van uw ondernemingsplan: is uw onderneming levensvatbaar?
    • In hoeverre is uw situatie verwijtbaar?
    • De berekening van de hoogte aan financiële ondersteuning op basis van de noodzakelijkheid van de kosten en uw eigen vermogen.

Besluitvorming

De gehele procedure mag maximaal 13 weken duren (met een vooraf aangekondigde maximale verlenging van 13 weken), gerekend vanaf de datum van aanvraag en ontvangst van alle gevraagde gegevens. 

U bent een zelfstandige wanneer u:

  • niet in loondienst bent, maar uw inkomen verdient met een eigen bedrijf;
  • tussen de 18 en 65 jaar bent;
  • voldoet aan het urencriterium, bedoeld in artikel 3.6 van de Wet inkomstenbelasting 2001.
  • voldoet aan de wettelijke eisen;
  • uw bedrijf rechtmatig in Nederland gevestigd heeft (dus als u in bezit bent van alle vergunningen en diploma's en voldoet aan de eisen van de milieuwetgeving en het bestemmingsplan).

U vraagt de bijstand aan bij de gemeente.

Als u ondernemer in de binnenvaart bent, dan kunt u terecht bij de centrumgemeente waar u op het moment van aanvraag verblijft (Groningen, Amsterdam, Zwolle, Nijmegen, Nieuwegein, Rotterdam, Terneuzen, Geertruidenberg of Maasbracht (gemeente Maasgouw)).

Aanvullende informatie

Ook al denkt u niet geheel te voldoen aan de gestelde eisen, dan is het toch raadzaam contact op te nemen met de gemeente. De gemeente kan uw rechten en mogelijkheden mogelijk beter inschatten.